صبح اردستان

استان اصفهان فصلی زرین از کتاب فرهنگ، ادب و هنر ایرانی است

کدخبر: 23059
خرداد ۲۴, ۱۳۹۶ در ساعت ۱۲:۱۹ ق.ظ

به گزارش صبح اردستان،- حسین نقدی بادی/  سرزمین ایران به گواهی پژوهشگران غرب با تمدن و معماری شش هزار ساله؛ گهواره نمادها و نمودهای والای فرهنگی و تاریخ بی شماری است و با وجود تحقیقات فزاینده ای که قبل از انقلاب شکوهمند اسلامی در حال انجام بوده هنوز گستردگی و ژرفای این گنجینه های میراثی به درستی شناخته و شناسانده نشده است.

میان گستره فلات ایران زمین، استان اصفهان به تنهایی فصلی زرین از کتاب فرهنگ، ادب و هنر ایرانی است و به حق از هزاران سال پیش با آموزه های دین های الهی عجین شده و بعد از هزاران سال با اینکه شواهد مسلم، گویای این حقیقت است که مردم شهر های فلات مرکزی ایران با این گویش شیوا سخن می گفته اند ولی به دلایل متعدد از آن فاصله گرفته اند.

استاد شهید مرتضی مطهری در کتاب گرانبهای خدمات متقابل اسلام و ایران، چنین می گویند: زبان فارسی اگر از میان رفته بود، شاهکارهای اسلامی ارزنده ای همچون مثنوی، گلستان،  دیوان حافظ،  نظامی وصدها اثر زیبای دیگر نداشتیم،  پس ای کاش صدها زبان دیگر همچون زبان فارسی در میان مسلمین وجود داشت که هریک می توانستند با استعداد مخصوص خود به اسلام خدمت جداگانه ای بنمایند.

زبان بخشی از حیات انسان و از ویژگی های مختص نوع بشر بوده لذا فارغ از جنبه های کاربردی آن به خودی خود ارزش اندیشیدن و شناختن دارد و زبان موهبتی است الهی که به انسان عطا شده،  در سوره مبارک  «الرحمن» آمده است: «خداوند انسان را آفرید… وبه او بیان (قوه نطق) آموخت.»با این نگاه، زبان پدیده ای است فطری و ذاتی و از بدو تولد با انسان همراه بوده  و شایسته هر کرامت است.

زبان از نگاه دیگر نوعی رفتار اجتماعی و وسیله ارتباط است که انسان مدنی الطبع برای مرتفع ساختن مشکلات زندگی و ایجاد ارتباط با همنوعانش و شیرین تر کردن لحظه های آن، به زبان نیاز ضروری دارد و زبان بویژه زبان های محلی از این سو چه در سطح خرد (در محل) و چه در سطح کلان و ارتباط نسلها به منظور انتقال دانش از گذشتگان به ما و از ما به آیندگان، مختص نوع بشر است.

هر قوم و ملتی دارای زبان مختص به خود است و در درون یک زبان، واحد تنوع  گویشی و لهجه ای فراوان دیده می شود و هر زبان و گویش و لهجه، پیام و معنا را به شیوه خاص خود منتقل می کند و به همین سبب است که هر کس با زبان و لهجه مادری خود بهتر و شیرین تر و آسان تر و دلچسب تر می تواند به ایجاد ارتباط و انتقال پیام موثر مبادرت ورزد و در حقیقت زبان هر قومی هویت و کارت شناسایی ملی و قومی اوست.

زبانها وگویش ها که عامل هویتی  فرهنگی و تاریخی هر ملتی هستند در دهه اخیر شاهد زوال آنها  یکی پس از دیگری در سطح جهان از جمله ایران هستیم  تا جایی که یکی از برآوردهای اخیر نشان می دهدتنها ۱۰% از حدود شش هزار زبانی که امروز با آن تکلم می شود تا پایان قرن حاضر با آن تکلم خواهد شد وسوال اینجاست که در این فاجعه فرهنگی، هویتی، وضعیت زبان ها و گویش ها و تنوع  لهجه ای خانواده ای زبان های ایرانی چگونه است؟ چند نفر از اعضای این خانواده، طعم مرگ چشیده اند و ما بی خبریم؟ و چند نفر از اعضای خانواده ای زبان های ایرانی زنده و فعال اندکند که ما برای ادامه حیات شان تلاش کنیم؟

آنچه مسلم است اینکه در تقویم سازمان یونسکو اعلام شده که اکثر زبان های محلی ایرانی در معرض خطر هستند و این یک مسئله جدی است که گسترش و انعکاس بین المللی دارد.

برای استان اصفهان وقتی در باب گویشهای آن به تحقیق می نشینیم حوادث ناگواری را می بینیم که کمترین تعلل می تواند بیشترین خسارت هویتی  را در بر داشته باشد.

وقتی به یک گزارش جهانی دقیق می شویم: یونسکو، سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد، به تازگی نسخه اینترنتی اطلس «زبان‌های درخطر جهان» را افتتاح کرد و این پایگاه اطلاعاتی دیجیتالی و اینترنتی حاوی اطلاعاتی به‌روز از ۲۵۰۰ زبان درخطر جهان دارد که همچون دائره‌المعارف اینترنتی می‌توان آن را تکمیل و تصحیح کرد.

میان تقریبا شش هزار زبان موجود در جهان،‌ بیش از ۲۰۰ زبان در طول زندگی سه نسل گذشته منقرض شده،‌ ۵۳۸ زبان در وضعی بحرانی هستند و ۵۰۲ زبان به شدت در معرض خطر قرار دارند.

‌ دبیرکل یونسکو،‌ در مراسم رونمایی از این طرح ضمن تاکید بر این که زبان، ابزار انتقال دانش و اطلاعات انسان درباره طبیعت و کائنات است گفت: «مرگ زبان به ناپدید شدن بخش بزرگی از میراث فرهنگی، از شعر و افسانه‌ها، ضرب‌المثل و لطیفه می‌انجامد.

اطلس زبان‌های درخطر جهان که حاصل کار و تلاش ۳۰ زبان‌شناس است نشان می‌دهد کشورهایی که بیشترین تنوع زبانی را دارند مثل هند و ایالات متحده بیشترین تعداد زبان‌های درخطر جهان را نیز دارا هستند.

طبق اطلس جدید یونسکو، در ایران زبان‌های «کوروشی» در جنوب غربی و «خلج» در شمال  وضعیت بحرانی دارند و زبان‌های نایینی و نطنزی به شدت در خطر هستند.

بر اساس تقسیم ‌بندی این اطلس، زبان‌های لاری و طالشی و سمنانی نیز جزء زبان‌های «درخطر» کشور ایران به شمار می‌روند.

یونسکو در وب ‌سایت خود می‌گوید: یک زبان وقتی می‌میرد که گویندگان آن به گروه یا قومی قوی‌ تر و بزرگ ‌تر روی بیاورند،  اطلس زبان‌های درخطر جهان، بخشی از برنامه‌های سازمان یونسکو برای حفاظت از زبان‌های در خطر جهان است.

اقدام فرخنده یونسکو برای شهر اصفهان به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام، ابتکاری فرا روی جامعه علمی ایران و جهان اسلام و سازمان فرهنگی سازمان ملل متحد تلقی شده، شناسایی و پاسداری میراث های فرهنگی کهن ایرانی یعنی گویش های بومی می تواند اقدامی درون زا برای کشور باشد.