به گزارش پایگاه خبری شهرستان اردستان “نگین کویر” به نقل از صاحب نیوز، چندی پیش بود که مقام معظم رهبری اینگونه عنوان کرد که امیدوارم روزی درب چاه های نفت را ببندیم و از درآمدهای غیر نفتی ارتزاق کنیم.اما سوال اینجاست که درآمدهای غیر نفتی مگر چیزی غیر از رشد گردشگری و صنایع دستی خواهد بود؟ صنایع دستی ایرانی یکی از بی نظیرترین و شکیل ترین صنایع دستی دنیاست.

بسته بندی محصولات صنایع دستی یکی از موارد مهمی است که نبودش آسیب های زیادی را بر پیکره هنر خواهد داشت. بسته بندی ، علاوه بر اینکه ویترینی مناسب برای هنر دست هنرمندان ارائه می دهد، می تواند به صنعتی درآمدزا تبدیل شود. بسته بندی زیبا و شکیل یک صنایع دستی چینی بی کیفیت و نامرغوب، تاثیر شگرفی برای فروش خواهد داشت.

چراکه مشتری خواهان هنر، به اولین چیزی که نگاه می کند ظاهر شکیل یک اثر هنری است.

در حالیکه اثر دست هنرمندان با شاهکاری هنری ای که دارند فقط سهم شان یک مجله مچاله شده دور هنرشان است که از اثر هنری شان می کاهد.

اما سامان دادن به موضوع بسته‌بندی با طرح‌های کوتاه‌مدت و درون‌‌سازمانی غیرممکن است و چاره‌ای جز تشکیل یک شورای منسجم متشکل از اعضای نهادها و ادارات مختلف به‌ویژه وزارت صنایع و بازرگانی، وزارت ارشاد، سازمان میراث فرهنگی؛ صنایع‌دستی و گردشگری و سازمان توسعه تجارت برای رسیدن به یک راه‌حل قطعی نیست.

اگر طرحی دقیق و زیبا در خور هنر ایرانی به هنرمندان و صنعتگران صنایع دستی ارائه شود، حق صنایع دستی ادا می شود؛ ضمن اینکه هنر بسته بندی خود، تبدیل به صنعتی بزرگ می شود که اشتغالزایی فراوانی را در بر خواهد داشت.

یکی از خریداران صنایع دستی در سایتی اعلام کرد که دو سال قبل در چهل ستون اصفهان، یک ظرف مینا را به قیمت ۷۰ هزار تومان خریدم؛ اما درنهایت آن را در روزنامه پیچیدند. حال این سوال مطرح می‌شود که در مکانی که آب معدنی به‌دلیل بسته‌بندی و ارزش افزوده، دو برابر قیمت فروخته می‌شود، چطور به بسته‌بندی صنایع‌دستی که درنهایت یک یا دو هزار تومان به قیمت کالا اضافه می‌‌کند، اهمیت نمی‌دهیم. اصفهان که دارای ظرفیت‌های زیادی در صنایع‌دستی است، طرحی برای بسته‌بندی انجام نداده‌ایم!

اما چندی پیش بود که احمد ادیب، معاون صنایع دستی اصفهان در مورد بسته بندی اینگونه اظهار داشت که از هر گونه طرح و ابداع در زمینه بسته بندی صنایع دستی، استقبال می کند.

وی ادامه داد: بسته بندی به طرح صنایع دستی در هر زمینه ای می تواند کاربرد داشته باشد. به عنوان مثال، هنر پایپه ماشه می تواند در بسته بندی طلا مورد استفاده قرار بگیرد؛که بسیار شکیل و زیبا خواهد بود؛ ضمن آنکه استفاده از این طرح به رشد و توسعه صنایع دستی و در نهایت به اشتغالزایی هم خواهد انجامید.

اما در هر صورت می طلبد که مسولان و متولیات امر در این مورد به فراخوان ها و اطلاع رسانی و شفاف سازی اهمیت موضوع بپردازد. بسته بندی از نگاه هنرمندان صنایع دستی هم از نبود بسته بندی مناسب در هنر حرف ها و گلایه هایی دارند.

محسن حبیبی، تولیدکننده شیشه و آبگینه در مورد خسران ناشی از نبود بسته‌بندی به تولیدکنندگان گفت:«قبلا جنس شیشه‌هایی که استفاده می‌کردیم، ایرانی بود، مشکل بسته‌بندی داشتیم و کارتن‌ها با قرارگرفتن تعداد کمی از اجناس، پر می‌شد و دیگر نمی‌توانستیم جنسی در آن قرار دهیم اما از هنگامی که از شیشه یا اجناس خارجی استفاده کرده‌ایم، مشکل بسته‌بندی ما حل شده است زیرا در یک کارتن خارجی ۱۲ لیوان جا می‌گیرد.

در حالی که امکان شکستن جنس ایرانی به دلیل نبود بسته‌بندی مناسب بسیار زیاد است و بیشتر مواقع هنگام حمل و نقل، نصف بیشتر اجناسمان می‌شکند یا هنگام انتقال از محل تولید تا نمایشگاه‌های شهرستان سه الی چهار دست از تولیداتمان از بین می‌رود. به همین دلیل ما از شیشه‌های ترکیه و فرانسه استفاده می‌کنیم.

شیشه‌های ایرانی حجم زیادی را می‌گیرد.» او در ادامه به تمایل تولیدکنندگان برای هزینه بسته‌بندی اشاره کرد:«من تاب به حال شرکت‌های خصوصی که بسته‌بندی صنایع دستی را انجام دهند، ندیده‌ام اما هنرمندان و تولیدکنندگان حاضر هستند هزینه بیشتری تقبل کنند تا کالاهایشان صدمه نبیند.»

محمدعلی پیوندی که ۵۲ سال است در رشته سفال فعالیت دارد در مورد مشکلات نبود بسته‌بندی گفت:«اگر امکاناتی برای بسته‌بندی فراهم شود تا رنگ بسته‌بندی با تولیدات یکی باشد در صادرات بسیار چشمگیر خواهد بود، مخصوصا وقتی گردشگران خارجی عکس کالا را روی بسته‌بندی مشاهده کنند، برای آنها بسیار جذاب است.

همانطور که تصویر بسیاری از اجناس روی بسته‌بندی نیز وجود دارد.» او تصریح کرد:«بسته‌بندی ما الان با مقواهای بسیار ساده انجام می‌شود ولی این نوع بسته‌بندی امروزه دیگر جوابگو نیست و باید روی بسته‌بندی نشانی و سایت‌های اینترنتی هنرمندان هم نشان داده شود.

هزنیه بسته‌بندی را نیز خودمان تقبل می‌کنیم اما اگر بخواهیم بسته‌بندی‌های خیلی شکیل سفارش دهیم، مشتری‌ها به دلیل گران‌تر شدن، کالا را نمی‌خرند.» پیوندی حضور بخش خصوصی در بسته‌بندی صنایع دستی را توام با سود ارزیابی کرد:«شرکت‌های خصوص اگر وارد کار بسته‌بندی شوند، حتما با سود مواجه می‌شوند اما این کار به شرطی است که قیمت جعبه‌هایی که در اختیار تولیدکنندگان قرار می‌دهند، مناسب باشد تا در فروش محصول مشکلی پیش نیاید».

رضا ناطق‌پو‌‌ر، تولیدکننده خاتم نیزدرمورد اهمیت نقش بسته‌بندی صنایع‌دستی گفت:« بسته‌بندی خیلی مهم است. همیشه گردشگرانی که خواهان خرید خاتم هستند، جعبه یا بسته‌بندی مناسب برای نگهداری اثر تقاضا می‌کنند. از نظر گردشگران خارجی این موضوع اهمیت بیشتری دارد. به خصوص خاتم که ممکن است با کوچک‌ترین ضربه‌ای پلی‌استر آن کنده شود.

حتی در خیلی از مواقع مشتری بیشتر به بسته‌بندی نگاه می‌کند تا خود جنس و هنگامی که می‌بیند یک کالایی بسته‌بندی قشنگ و شکیل دارد، آن را می‌خرد.»

او سپس به توضیح نحوه ارائه کالاهای صنایع دستی پرداخت:« شغل ما تا حدی وابسته به گردشگران است و اگر صنایع‌دستی بسته‌بندی مناسب نداشته باشد، گردشگران نیز تمایلی به خرید آن ندارند. ما الان برای بسته‌‌بندی اجناس از نایلون‌ استفاده می‌کنیم.

برخی اوقات نیز جعبه‌های شیرینی را برای بسته‌بندی ساعت‌های خاتم درنظر می‌گیریم. با این‌حال برای جنس‌های ریز و کوچک‌تر هیچ نوع بسته‌بندی نداریم.» او همچنین با اعلام این مطلب که در گذشته این مشکل را به مسئولان اطلاع داده بودند ولی آنها اعلام کردند خود صنعتگران باید اقدام کنند، در مورد لزوم سرمایه‌گذاری در زمینه بسته‌بندی صنایع‌دستی ابراز داشت:« متاسفانه تا به حال ندیده‌ام که شرکتی در این زمینه فعالیت کند.

وقتی می‌‌خواستم یکسری جاقرآنی خاتم را به دبی بفرستم، خودم آنها را بسته‌بندی کردم و برای آنها صندوق درست کردم که به اجناس ضربه وارد نشود ولی بازهم به این نوع بسته‌بندی ایراد گرفتند و گفتند که بدون کیفیت است.»

بسته بندی صنایع دستی در اصفهان الزامی می شود اما رییس اتحادیه صنایع دستی اصفهان در خبری گفت: بسته بندی محصولات صنایع دستی در آینده نزدیک الزامی می شود.«عباس شیردل » اظهار کرد: با فرهنگ سازی و طلایه داری برخی از واحدها به زودی محصولات صنایع دستی در اصفهان با بسته بندی ارائه خواهد شد.

وی افزود: دو هزار واحد صنفی با پروانه کسب زیر نظر این اتحادیه فعالیت می کند که ۵۰۰ واحد آن فروشگاه های صنایع دستی است. رییس اتحادیه صنایع دستی گفت: در زمان حاضر تعداد محدودی از این فروشگاه ها محصولات خود را با بسته بندی ارائه می دهند.

شیردل دلیل استقبال کم واحدهای صنفی از بسته بندی صنایع دستی را بالا بودن هزینه های بسته بندی دانست.

وی افزایش قیمت نهایی صنایع دستی در صورت بسته بندی را یکی از مشکلات پیش روی اتحادیه در این زمینه عنوان کرد و افزود: برای حل این مشکل با شرکتی در حال مذاکره هستیم و قرار است در بسته بندی از مواد بومی استفاده شود.

رییس اتحادیه صنایع دستی اصفهان از مسوولان خواست تا برای اجباری کردن بسته بندی صنایع دستی به شرکت های تولید کننده در این باره تسهیلات مالی ارائه دهند.

وی تصریح کرد: در مقابل، این شرکت ها نیز هزینه بسته بندی محصولات را به صورت اقساط از واحدهای صنفی اخذ خواهند کرد. درست نیست که صنایع دستی را د روزنامه بپیچیم بدهیم دست مشتری اما فیض‌الهی،هنرمند و کارشناس هنر ونایب رئیس اتحادیه صنایع دستی اصفهان نیز به وضعیت بسته‌بندی اشاره کرد:« پیش از این وقتی یک گردشگر صنایع‌دستی می‌خرید، جنس را در یک روزنامه می‌پیچیدیم و به او می‌دادیم اما الان شرایط فرق کرده، بسته‌بندی یک معضل بسیار مهم شده و به عنوان یک علم و فن مورد بهره‌برداری قرار گرفته است.»

او سپس در توضیح ویژگی‌های بسته‌بندی صنایع‌دستی عنوان کرد:« صنایع‌دستی یک هنر و زیبایی خاص دارد. ما باید به دنبال این باشیم که بسته‌بندی صنایع‌دستی نشان‌دهنده این هنر و زیبایی باشد. کشورهای مختلف دنیا مانند چین بسته‌بندی‌هایی برای کالاهای خود تهیه می‌کنند که گاهی از خود جنس نیز زیباتر است اما صنایع‌دستی باید برعکس باشد یعنی علاوه‌بر زیبایی بسته‌بندی خود محصول هم باید شکیل باشد.»

فیض‌الهی همچنین خواستار مشارکت بخش دانشگاهی در طراحی بسته‌بندی صنایع‌دستی شد:« معاونت صنایع‌دستی فعالیت‌هایی را برای سامان دادن به وضعیت بسته‌بندی آغاز کرده است. من فکر می‌کنم اگر این حرکت‌ها از سوی دانشگاه‌ها هم پیگیری شود، نتیجه بهتری خواهد داشت. وقتی کشورهای موفق صنایع‌دستی مانند چین پژوهش هایی را با کمک دانشگاه‌ها و مراکز دولتی انجام دادند، نتیجه بهتری گرفتند.

پژوهش‌های دانشگاهی اگر بدون تعامل با معاونت صنایع دستی و بخش اجرایی باشد نیز فایده‌ای ندارد.» این کارشناس سپس به ذکر مثالی پرداخت:« اگر قرار باشد دانشجویان درمورد مینا تحقیق کنند بیشتر در مورد تاریخچه و.. پژوهش انجام می‌دهند؛ اما جنبه کاربردی آن و نیازهای بازار را درنظر نمی‌گیرند یا زمانی بود که هرچه فرش پرکارتر بود، فروش بیشتری داشت اما در شرایط کنونی سلیقه بازار برعکس این نظر را می‌پسندد.

افکار بازار تغییر کرده اما درمورد هنرمندان هنوز این اتفاق نیفتاده است. صنایع دستی ما باید بیشتر کاربردی باشد.» رئیس اتحادیه صنایع‌دستی اصفهان اما درباره حضور بخش خصوصی در زمینه بسته‌بندی صنایع دستی اظهار داشت:« الان در خیلی از رشته‌ها، بخش خصوصی وارد کار بسته‌بندی شده است اما در صنایع‌دستی نباید اینطور باشد چون صنعتگر از لحاظ اقتصادی ضعیف است و در آمدی ندارد که بخواهد بسته‌بندی کالاهایش را تولید کند.

او اضافه کرد:« وقتی برخی از هنرمندان نمی‌توانند به دلیل وضعیت اقتصادی در یک نمایشگاه شرکت کنند، پس سرمایه‌ای هم ندارند که بسته‌بندی انجام دهند. شرکت‌های خصوصی درصورتی می‌توانند موفق باشند که با بازرگانان در ارتباط باشند. صنعتگر ما نمی‌تواند هزینه بسته‌بندی را تقبل کند پس باید حمایت شود.»

او پیشنهاد کرد:« برای ارزان‌تر شدن هزنیه بسته‌‌بندی در دانشگاه‌ها، باید دانشجویان را به این سمت سوق دهیم که پایان‌نامه‌های خود را به طراحی بسته‌بندی و ارزیابی این مسئله اختصاص دهند امروزه همه دنیا به این نتیجه رسیده‌اند کشوری موفق است که دولت، نقش تصدی‌گری نداشته باشد، اما در صنایع دستی اینطور نیست.

همانطور که دولت چین هنوز از صنایع دستی حمایت می‌کند. صنعتگر ما ضعیف است و اگر دولت از طریق دانشگاه روی بسته‌بندی سرمایه‌گذاری کند، موفق خواهیم شد.» امید می رود که اجباری کردن بسته بندی صنایع دستی، برگ سبزی برای صنایع دستی مان شود. مقوله ای که اشتغالزایی زیادی هم در بر خواهد داشت.