به گزارش صبح اردستان، حمید عباسپور/ بنای مسجد جامع اردستان بر روی بقایای آتشکده مهر اردشیر بنا شده و با ورود اسلام به ایران آتشکده ها به مسجد مبدل و سرود اسلام طنین انداز شده، لذا به استناد کاوش های باستان شناسی صورت گرفته در دهه ۵۰،چهار لایه تاریخی در مسجد جامع اردستان مشخص شده است.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان اردستان مسجد جامع اردستان را یک اثر بی نظیر جهانی اعلام کرد که چهار لایه تاریخی اصلی در آن بنا شده که لایه اول مربوط به یکهزار و ۹۰۰ سال پیش و لایه ساسانی است.

لایه دوم مربوط به دوران آل بویه و لایه سوم که مهمترین قسمت مسجد را تشکیل و مربوط به سال ۵۵۳هجری قمری است لایه سلجوقی  نام دارد و آخرین لایه تاریخی که شناسایی شده لایه دوران صفویه است.

محمد رضا صدوقی گفت: این بنا شامل، مدرسه علوم دینی، حسینیه، کاروانسرا ،حمام، بازارچه و آب انبار می باشد و این مجموعه زنده و هم اکنون پویا بوده  و سازمان میراث فرهنگی وظیفه مرمت و حفظ این بنا را بر عهده دارد.

در جای جای این مسجد آیات الهی نقش بسته و خشت خشتش ذکر خدا می گوید

عباس قاسمی دوستدار میراث فرهنگی نیز گفت: مسجد جامع اردستان دارای سه محراب است، محراب اصلی مسجد در زیر گنبد قرارگرفته و دارای گچ بری و آیات قرآنی زیبایی می باشد که خود به عنوان زیباترین محراب جهان شناخته می شود.

وی با بیان اینکه در ایوان جنوبی مسجد جامع اردستان نقوش اسلیمی گچ بری شده بر روی آجر نقش بسته این طرح به نام درخت زندگی و برگرفته از درخت انگور می باشد که خود منحصر به فرد و در جای دیگری وجود ندارد.

گنبدش دوجداره است ضد زلزله و کاربری سرمایشی و گرمایشی دارد

مهدی مشتاقی کارشناس آثار تاریخی و نویسنده گفت: گنبد مسجد جامع اردستان از شگفتی خاصی برخوردار بوده و این گنبد از روی پایه ی مربع تا ارتفاع ۹متری کشیده شده و به هشت گوشواره،۱۶ نیم لوزی،۳۲ نیم دایره و ۶۴ نیم لوزی تبدیل و عمامه گنبد زده و گنبد بنا شده است.

وی اعلام کرد: این سبک معماری را برای اولین بار دانشمندان حکومت پارتها یا اشکانیان بواسطه مضرب اعداد ریاضی طراحی کرده و سلجوقیان با بهره گیری ازاین سبک معماری قبل از اسلام و چون بمنظور امورات مذهبی استفاده می شد آن را با رنگ و لعاب اسلامی آمیخته تا بتوانند تغییر کاربری بدهند.

مشتاقی تاکید کرد: ستون هایی در اقصی نقاط مسجد دیده می شود که چوب هایی در بین انها وجود دارد و استفاده از چوب در بین ستون ها بمنظور تبدیل دایره ستون به مربع و تنظیم سیستم زلزله است که قدرت پایه را تنظیم و خسارت به مراتب کمتری ایجاد می کند.