صبح اردستان

به گزارش پایگاه خبری شهرستان اردستان نگین کویر، یخچال از یخ و چال تشکیل شده  چون داخل بنا چال و مخزنی بوده  که یخ در آن نگه داری میشده است به همین دلیل به یخ چال معروف شده است. خوشبختانه این کلمه اصیل ایرانی ماندگار است.

یخچال از جمله آثار تاریخی و بناهای سنتی زواره است که از گل و خشت (بهترین عایق) تشکیل شده است. شکل فیزیکی آن مخروطی با دیواره‌های دوار ضخیم است که دوایر پایین بزرگتر بوده و هرچه به طرف بالا اوج گرفته دوایر تنگ تر شده اند تا در نقطه ای چون راس مسدود شده است.

فضای داخل یخچال بسیار مرتفع و از زیبایی ویژه ای برخوردار است. در گذشته داخل ساختمان چاله ای وجود داشته که محل نگه داری یخ بوده است.

در داخل یخچال پلکانی سنگی دواری وجود داشته که تا انتهای چاله یخ بوده است . این یخچال مخروطی شکل دارای دو درگاه روبروی یکدیگر است.
نحوه استفاده از این بنا به این صورت بوده است که:اطراف یخچال زمینی به عمق حدودا یک متر وجود داشته است که در فصل زمستان مخصوصا شب های سرد آب را در آن جاری میکردند پس از ته نشین شدن گل ولای ،آب در سرمای شب یخ میبست. صبح یخ ها را جمع آوری کرده و  در مخزن یخچال (چال یخ) بصورت لایه ای بر روی هم میچیدند و بین یخ ها نیز  پوشال و حصیر قرار می دادند.  وقتی چال (مخزن)  پر میشد،درب ها ی دو طرف یخچال را با خشت و گل مسدود میکردند.

درتابستان قسمتی از درب بازمیشد و یخ ها را تکه تکه بیرون میاوردند و بین مردم توزیع میکردند. دروسط یخچال نیز چاهی برای جمع آوری آب حاصل از ذوب شدن یخها وجود داشته است.
در یخچال زواره امروزه خبر از چال، یخ و پلکان سنگی نیست و پس از پر کردن مخزن (چال) روی آن را نیز آسفالت کردند.
با احیای چاله و پلکان مدور آن میتوان بهتر این اثر تاریخی را به مردم مخصوصا نوجوانان معرفی کرد. تا بازدید کنندگان از هوای خنک و مطبوع داخل آن لذت برد.
نظیر این بنای زیبا در شهر مهاباد نیز وجود دارد که متاسفانه در حال نابودی است.  باتوجه بیشتر مسئولین میراث فرهنگی شهرستان میتوان یخچال مهاباد را از ویرانی نجات داد واحیا کرد.

کانال اخبار زواره-محسن هادی طحان