صبح اردستان

به گزارش پایگاه خبری شهرستان اردستان “نگین کویر” ، متاسفانه با خبر شدیم ۱۷ دی ماه سال جاری، سنگ عمودی مقبره امیر اویس، سردار عهد صفوی به دست افراد ناشناس و بی فرهنگ به طور کامل تخریب شده است.

یکی از زیباترین و ارزشمندترین آثار تاریخی و دیدنی شهر اردستان سنگ مزار امیر اویس است که مردم اردستان آن را با نام سنگ سفید می شناسند چون که از مرمر عالی عتیقه و زیبایی که در نور آفتاب به سفیدی نقره می درخشد ساخته شده است.

این مقبره بر روی تپه ای از خاک رس که ارتفاع آن از سطح جاده غربی در حدود ۵ متر بالاتر است و در گوشه ی شمال غربی کشتزارهای محله محال شهر اردستان واقع شده است، دو سنگ مرمر یکی در بالای قبر عمودی در زمین قائم و دیگری افقی طوری روی قبر نصب شده که با سنگ قائم تشکیل زاویه قائمه داده است.

سنگ قبر عمودی به طول ۲٫۷۵ متر و افقی دارای ۲٫۵ متر طول و نیم متر ضخامت که در نوع خود بی‌نظیر و منحصر به فرد است، بر روی سنگ ها نقش هایی از گل و بوته های اسلیمی و ختایی با کمال زیبایی سنگ تراشی شده است و به اشعار جامی، خواجه نصیر، امیر خسرو دهلوی، سعدی و حافظ مزین شده است که طرح های جالب و دیدنی این سنگ ها از شاهکارهای دوران صفویه به شمار می رود.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان اردستان امروز در گفتگو با خبرنگار نگین کویر اظهار کرد: یک سری افراد به خیال اینکه در سنگ گنج یا الماس وجود داشته نسبت به تخریب آن اقدام کرده اند.

وی با اشاره به ارزش بالای سنگ مذکور، افزود: جلسه شورای تامین شهرستان در این خصوص تشکیل شده و اعضای آن از محل وقوع جرم بازدید کردند.

محمد رضا صدوق با بیان اینکه اداره میراث فرهنگی شهرستان در این خصوص اقدام به شکایت کرده و شکایت در حال بررسی و افراد در حال شناسایی هستند، تاکید کرد: اگر آثار تاریخی را حفظ می کردیم و افرادی که به این آثار فرهنگی و تاریخی تجاوز کرده بودند به سزای عمل خود می رسیدند، این اتفاق نمی افتاد.
وضع کامل این دو سنگ مقبره امیر اویس که از هر جهت قابل توجه و ملاحظه می‌باشد به این شرح است:

سنگ قائم (تخریب شده) که پنج سطح آن ظاهر و به شکل مکعب مستطیل ساخته شده است، طول آن ۲٫۷۵ متر است که نیم متر آن در پشت سنگ افقی پوشیده شده است. در متن سنگ قائم این عبارت حجاری گردیده:

قال الله تعالی: کل شی هالک الا وجهه وله الحکم والیه ترجعون و بعد از ختم آیه این کلمات منقور است:

« هذا مشهد الامیر الکریم الفقیر الشهید نتیجه الاکابر الکرام بین الانام الامیر جلال الدوله والدین امیر اویس ابن عالیجناب رفعت آیات جلالتمات اکابر انتساب شمس الدوله والدین محمد نجیبا (۹۲۰) و بعد این قطعه شعر:

باو بودم شبی افسانه آن شب بگوئیدم/وگر میرم بتعظیم سگان او بموئیدم. مرا امروز برد از فنا جلوات بهر او/سرودی کان میان نوحه گئید آن بگوئیدم. شهید خنجر عشقم بخون دیده آلود/بخاکم همچنان بر خون در آرید ومشوئیدم. همه جا از شهیدان نور خیزد و زدلم آتش/نشان است این میان کشتگانش گر نجوئیدم. گلی کز خاک من روید بگوش اهل دل گوید/که من بوی فلان دارم مبوئیدم مبوئیدم. گر از گل شود خرم زمن خواهد زدن بویش/مبوئیدم که از غیرت بسوزم گر ببوئیدم. پس از کشتن که خون آلوده افتد بر زمین خسرو/از آن بهتر که از غیرت باب دیده شوئیدم

و بعد این اشعار مشاهده می شود: امیر زاده اعظم دلاور دوران/امیر اویس که بد فخر آل نوشیروان. بهفده رمضان وبسال نهصدو بیست/شهید گشت وروان شد به روضه رضوان

پس از تمام شدن متن دو حاشیه دارد اول حاشیه متصل به متن که در آن این اشعار دیده می‌شود:
زیر گل سنگدل ای غنچه رعنا چونی/بی تو ما غرقه بخونیم تو بی ما چونی. سلک جمعیت ما را فلک از هم بگسست/ما که جمعیم چنینیم تو تنها چونی

بعد حاشیه دیگری است که در آن دوازده امام خواجه نصیر الدین طوسی بخط ثلث بسیار عالی باین عبارت :
بنبی عربی ورسول مدنی/واخیه اسدالله مسمی بعلی و بزهراء بتول وبام ولد تها وبسبطیه وشبلیه هما نجل زکی وبسجاد و بالباقر وبموسی وعلی وتقی ونقی وبذالعسکر والحجه حقاً الذی یضرب بالسیف بحکم ازلی وعلیهم صلواتی وسلامی بالوف وبلیل ونهار وغداه وعشی منقوش است.

در دنباله آن قطعه زیر حجاری شده:
قضا نقش یوسف جمالی نکرد/که ماهی گورش چو یونس نخورد. در این باغ سروی نیامد بلند/که باد اجل بیخش از بن نکند
نهالی به سی سال گردد درخت/زبیخش در آرد یکی باد سخت. عجب نیست بر خاک گر گل شگفت/که چندین گل اندام در خاک خفت
امیر اویس ملقب به جلال الدوله در سال ۸۹۰ هجری قمری به دنیا آمد، وی از بزرگان دولت شاه اسماعیل صفوی بوده و دارای مذهب تشیع و به تصوف مایل بوده است.

وی مردی شجاع و دلاور بوده و در جنگ، پس از خون ریزی‌های زیاد در اثر جراحت در سن سی سالگی در تاریخ ۱۷ رمضان المبارک سال ۹۲۰ هجری قمری بدرود حیات گفت.

مقبره امیر اویس یا سنگ سفید در تاریخ ۲۷ مرداد ۱۳۶۴ با شماره ۱۶۹۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.