صبح اردستان

بر هر درامی (فیلم، سریال، تئاتر، داستان و…) گفتمانی حاکم است. گفتمان روحی است که وقایع، مسائل و راه‌حل‌ ها بر اساس شاخص‌ های آن‌ گفتمان بیان می‌شود. در لایه های زیرین و عمیق گفتمان ها، مفاهیم و موضوعات بسیاری بر اساس همین شاخص ها مطرح می گردد؛ مفاهیمی همچون دغدغه، عدالت، هدف، مشکل، هویت، فرهنگ، رشد و مفاهیم ریز و درشت بسیاری که با خط کش این شاخص ها سنجیده می شود. در همین سطح انسان ها به شناسایی ارزش ها می پردازند. عده ای به مفهومی باور پیدا می کنند و آن مفهوم را ارزش محسوب می کنند، در حالی که عده ای دیگر همان مفهوم را ضد ارزش ارزیابی می کنند. در وقع باید گفت این ارزش است که نگرش ما را به مفاهیم می سازد.

نگرشی که انسان ها به مفاهیم مختلف دارند، نمود خود را در لایه های بالاتر و سطحی تر جامعه نشان می دهد، هنگامی که بر اساس نگرش ها، رفتار افراد شکل می گیرد. به عبارت دیگر نگرش، انگیزه و نیت انسان را مطرح می سازد و باعث شکل گیری رفتار و اعمال می شود. انسان ها در موقعیت های مختلف در میان انبوهی از انتخاب ها، بر اساس نگرش و تفکر اراده ای خود، عملی خاص را اختیار می کنند، چنانکه اگر خود به این مسئله بیاندیشید متوجه این واقعیت می شوید. عملی را که شما به آن تمایل دارید، فردی دیگر نسبت به آن حس تنفر دارد. شما راه حلی را که در مسئله ای خاص مطرح شده است، روشی احمقانه ارزیابی می کنید و فرد دیگر آن را بهترین راه حل تشخیص می دهد.

با توجه به آنچه گفته شد باید بگوییم رفتار و عمل، نمود بیرونی و ظاهری هر گفتمان است. شما با ارزیابی صحیح می توانید به پایه و اساس گفتمان ها برسید. رفتارشناسی افراد ما را به نگرش آنها می رساند. با بررسی نوع نگرش آنها، ارزش ها و باورهایشان مشخص می شود.

اما حقیقتا این پایان شرح فعالیت گفتمان ها نیست؛ مرحله بعدی زندگی گفتمان ها- که از مهم ترین مراحل زیست گفتمان ها است- مرحله تأثیرگذاری است. انسان منش یادگیری دارد. او بر اساس قدرت استنتاج مطالب، ارزیابی داده و نتیجه گیری نهایی، می تواند مطلبی را آموزش ببیند. به خوبی می تواند رفتاری را آگاهانه و یا ناآگاهانه تقلید کند. حتی اگر هم آگاهانه نسبت به رفتاری حالت انفعال را بپذیرد، باز هم آن رفتار تأثیر خود را در ناآگاه فرد خواهد گذاشت و ما هرگز نمی توانیم نسبت به این تاثیر بی تفاوت عمل کنیم. ضمیر ناآخودگاه افراد دریای شناوری است که تاثیرات عمیقی بر خودآگاه افراد می گذارد و خودآگاه ما تحت تاثیر ناخودآگاهمان است.

زندگی عرصه ی مقابله ی گفتمان ها است. جایی که انسان ها بر سر رفتار یکدیگر به مقایسه و قضاوت می نشینند، آنالیز می کنند، ارزیابی می کنند، و در آخر نتیجه گیری می کنند و نسبت به رفتاری اعلان موضع و گرایش می کنند.

سبک زندگی تعبیر دیگری از گفتمان است

ما به سبکی زندگی می کنیم که در آن باور، ارزش ها و نگرش و رفتارمان حاکم هستند و میوه ی زندگی ما نتیجه ی سبک زندگی ما است. سبک زندگی روحی گسترده دارد که مضمون کلی زندگی هر یک از ما انسان ها را می سازد و جزئیات رفتاری ما را نیز تحت کنترل خود دارد.

به جمله نخست بحث باز می گردیم؛ بر هر درامی گفتمانی حاکم است. دقیق تر بگویم، هر درامی در درون خود مبلّغ نوع خاصی از سبک زندگی است. درام گونه های متعددی دارد، به عنوان داستان فیلم سینمایی سریال تلویزیونی نمایش های صحنه ای و خیابانی. نطفه اصلی هنرهای نمایشی و نگارشی درام است و حرف جوهری را در آنها متن می زند. پس درام نقش اصلی این هنرها را بازی می کند و بسیار اهمیت دارد که سبک زندگی (گفتمان) حاکم بر آن چه باشد. نوع رفتارها حاکی از سبک زندگی و یا گفتمان اصلی فیلم است. ارزش گذاری و ارائه نگرش های مثبت و منفی در حیطه های مختلف زندگی، لحن و مضمونی را بازگو می کند که نشان از اعتقادات آشکار و پنهان فیلم است.

چنانچه این نکته را به یاد آوریم که مخاطب در مواجه با برنامه های مختلف تلویزیونی نقشی تاثیرپذیر دارد و دائما در حال تحلیل، تجزیه، آنالیز و نتیجه گیری داده ها است؛ این را باید بپذیریم رفتار اجتماعی مردم در شرایط امروز، خواه ناخواه بسیار تحت تاثیر رسانه ملی است. رسانه ای که در تولیداتش سبکی خاص از زندگی به مردم ارائه می دهد و الگویی از سبک ایده ال جامعه محسوب می شود.

حال سخن این است که گفتمان حاکم بر فیلم ها و سریال های تلویزیونی صدا و سیما چیست؟ تولیدات رسانه ملی ما چه سبک زندگی را تبلیغ می کنند؟ آیا این سبک زندگی الگویی ایده ال محسوب می شود؟ به نظر می رسد برای پاسخگویی به این مسئله مواردی از سرفصل های مورد نیاز را معرفی کنیم و انشاالله مطالبی در همین جهت نوشته خواهد شد.

»»» حقوق و جایگاه زن/ الگوی زن اسلامی/ رابطه ی محرم و نامحرم (دختر و پسر)/ جایگاه ازدواج/ جایگاه حجاب/ جایگاه عفاف/ حساسیت رفتاری مجری ‌های صدا و سیما/ عاقبت میل مخاطب/ اخلاق نیک/ احترام به بزرگترها/ احترام به سنت ها/ بهترین ابزار عبور از پیچ تاریخی/ و …

منبع : صاحب نیوز