صبح اردستان

به گزارش صبح اردستان، به نقل از صاحب نیوز-ناصر چاووشی/ محرم و صفر و مناسبت‌های ویژه آن از جمله تاسوعا، عاشورا و اربعین امام حسین (ع) حاوی مراسم و آئین‌های مذهبی ویژه‌ای است که به عنوان نماد فکری و فرهنگی شیعیان در سراسر جهان از جمله ایران شناخته می‌شود، آئین‌هایی که اکثرا علاوه بر بعد معنوی، دارای جذابیت‌ها و زیبایی‌های انسانی جهان‌شمول می‌باشند و در قالب علوم روز از جمله روان شناسی، مدیریت، جامعه‌شناسی وسایر علوم می‌توان به توصیف و تحلیل آن‌ها پرداخت.

زیبایی‌های این مناسبت‌ها و آئین‌های آن نظیر در برگرفتن آحاد جامعه فارغ از جنسیت و طبقه اجتماعی و سن و گرایش سیاسی و غیره، مدیریت مردمی و خودجوش و داوطلبانه، احترام به پیشکسوتان و بزرگترها، اطعام و پذیرایی از همه، نظم و  قاعده‌مندی، لباس و پوشش تیره رنگ فراگیر، تزئین و زیباسازی اماکن عزاداری، مداحی و موسیقی اختصاصی و جذاب، ادبیات و اشعار و نثرهای ویژه، ارائه آموزه‌های اخلاقی و رفتاری، راهپیمایی چندین میلیونی اربعین، دایر کردن هزاران موکب مردمی و خدمت‌گزاری رایگان شیعیان عراقی اعم از بچه و جوان و پیر تا زن و مرد از زائرین اربعین حسینی و غیره، همگی از جاذبه‌های مراسم عزاداری محرم و آئین‌های آن می‌باشد که باعث شه نه تنها تمامی شیعیان در طول زندگی خود، خاطره و حس زیبای شرکت در مراسم و مجالس حضرت اباعبدالله (ع) را تجربه کرده باشند، بلکه تعدادی از غیر شیعیان و غیر مسلمانان نیز انگیزه و علاقه بالایی برای حضور در مجالس و مراسم امام حسین (ع) و همراهی با عزاداران و خوردن نذری به نیت برکت و بعضاً بانی‌شدن را داشته باشند.

آسیب‌های عزاداری امام حسین

در کنار این زیبایی‌ها و جذابیت‌ها، صحنه‌هایی خشن و غیر اصیل و بعضاً مغایر با عقل بشری در مراسم و آئین‌های عزاداری مشاهده می‌شود که تحت عنوان بدعت‌ها، آسیب‌ها و آفت‌های این مراسم قابل طرح است.

از جمله زشتی‌ها و آسیب‌های عزاداری و مراسم امام حسین (ع ) می‌توان به قمه‌زنی، زنجیر تیغی‌زنی، اشعار و روضه‌های جعلی و دون از شأن امام حسین (ع)، عدم ارائه فلسفه و‌ پیام‌ واقعی مبارزه با ظلم در قیام‌ و‌ نهضت امام حسین (ع) و عاشورا و غیره اشاره کرد.

قمه‌زنی

یکی از این زشتی‌ها و آسیب‌های رایج در ایران، قمه‌زنی و خوناب کردن سر و بدن در صبح عاشورا است که توسط افرادی با ادعای ابراز علاقه به حضرت اباعبدالله الحسین (ع) صورت می‌پذیرد.

این عمل که در برابر دوربین‌ها و رسانه‌ها صورت می‌گیرد، منجر شده که افراد و جریان‌های مغرض با سو استفاده از ناآگاهی مخاطبان غیرشیعی، این رفتارها را به عنوان منطق و شیوه رفتاری کل شیعیان، منعکس و با تحریف عزاداری اصیل، چهره‌ای خشن و غیرواقعی از شیعیان به نمایش گذارند، بنابراین ضروری است برای مدیریت این آسیب‌ها و اصلاح آن‌ها، بررسی علمی و دقیقی  پیرامون آن‌ها صورت پذیرد.

بررسی علمی پدیده قمه‌زنی

یکی از شیوه‌های علمی در بررسی پدیده‌های اجتماعی از جمله قمه‌زنی، تحلیل لایه‌ای علل وقوع یک پدیده  یا روش C.L.A است که طی آن در چهار سطح و لایه شامل لایه‌های ظاهری، اجتماعی، جهان‌بینی و اسطوره‌ای، دلایل و علل پدیده، مورد بررسی قرار می‌گیرد که بر این اساس در قمه‌زنی:

 الف- در نگاه اول و لایه ظاهری، قمه‌زنی یکی از شیوه‌های عزاداری برای امام حسین(ع) می‌باشد و قمه‌زنان با این اعتقاد به عزاداری می‌پردازند.

ب- در لایه‌ای عمیق‌تر یعنی لایه اجتماعی، تأثیرگذاری شبکه‌های ماهواره‌ای در تحریک تعصبات مذهبی، نفوذ عقاید طیف شیرازی‌ها در بخشی از افراد مذهبی با عقاید سطحی و کم‌عمق، تحریک‌های سیاسیون مخالف نظام جمهوری اسلامی، به میدان آمدن اراذل و اوباش و… از جمله علل شیوع قمه‌زنی در دهه اخیر است که این موارد، دلایل مؤثرتر در پدیده زشت قمه‌زنی می‌باشد.

ج- در لایه سوم یا لایه جهان بینی، باور عمده قمه‌زنان آن است که قمه‌زنی مظهر تولی و ابراز محبت به امام حسین (ع) است که از الزامات و اصول شیعه‌گری است؛ لذا از دیدگاه اعتقادی ایشان، قمه‌زنی نه تنها حرام نیست و منعی ندارد، بلکه تکلیف مذهبی است و باید به ترویج و گسترش آن همت گماشت.

د- در عمیق‌ترین لایه که متعلق به اسطوره و استعاره‌ها می‌باشد، قمه‌زنان، حضرت زینب کبری (ع) را اسطوره‌ای در عزاداری امام حسین دانسته و داستان غیرمستند کوبیدن سر به چوب کجاوه و جاری شدن خون بر سر و صورت ایشان را به عنوان سند و‌ مبنای تاریخی برای آسیب رساندن به تن و بدن از جمله قمه‌زنی مطرح می‌کنند؛ همچنین قمه‌زنان در توجیه رفتار خود، قمه‌زنی تعدادی از علما متقدم را نیز به عنوان اسطوره‌هایی در این زمینه مطرح می‌کنند.

 بررسی علل و دلایل ۴ گانه فوق در خصوص شیوع پدیده زشت، وهن‌آور و غیرعقلانی قمه‌زنی، نشان می‌دهد مقابله با قمه‌زنی نیازمند توجه همزمان به تمامی علل با اولویت لایه‌های عمیق و اساسی‌تر شکل‌گیری آن می‌باشد.

قمه‌زنی با رویکرد سلبی و سخت کاهش نمی‌یابد

قمه‌زنی نه تنها با رویکردهای سلبی و سخت و مقابله‌ای کاهش نمی‌یابد، بلکه می‌تواند به دلیل تحریک مذهبی، افزایش بیشتری هم پیدا کند، بنابراین به عنوان راهکار اصلی و‌ مهم برای کنترل و کاهش قمه‌زنی باید به گسترش و استمرار روشنگری و اثبات جعلی بودن داستان شکستن سر توسط حضرت زینب(س) اقدام کرد و همچنین بر روی لایه جهان‌بینی و رد اعتقاد قمه‌زنی را مظهر محبت و تولی دانستن قمه‌زنی، برنامه‌ریزی کرد.

بدیهی است نباید از نفوذ تفکرات طیف شیرازی و مباحث مطرح در شبکه‌های ماهواره‌ای متعلق به آنها و حساسیت‌ها و تحریک افراد متعصب مذهبی در نتیجه برخوردهای صلبی و سخت و خشن غافل گردید.

 به امید روزی که فقط زیبایی‌های محرم و صفر و مراسم و مجالس حضرت اباعبدالله الحسین (ع)، در برابر چشم جهانیان قرار گیرد و دامن شیعه از کج فهمی‌ها و رفتارهای زشت و ناپسند زدوده شود تا جهان و مردم مسلمان و غیر مسلمان، با پیام تکلیف‌مداری و ایثارگری تا حد گذشتن از جان و مال و همه مظاهر ظاهری دنیا در راه خدا و عشق و ایثار و ولایت‌مداری آشنا شوند.